

Słowianek, przewodnik po gwarach polskich
Słowianek, przewodnik po gwarach polskich
Co to mazurzenie? Gdzie można usłyszeć jabłonkowanie? Czy dialekt i gwara są tożsamymi pojęciami? Jak mówią na wsi nad Bałtykiem, a jak w Tatrach? Takie pytania zadajemy sobie w cyklu "Słowianek, czyli przewodnik po gwarach polskich". Dzięki opowieściom dr Eweliny Kwapień z Zakładu Historii Języka Polskiego i Dialektologii UW, a także archiwalnym nagraniom autochtonów...
Patrycja Zisch

Gwara radomska
Jak tłumaczyła dr Ewelina Kwapień, pogranicze Mazowsza, określane także jako Radomskie, to teren położony łukiem od Rawy Mazowieckiej i obejmujące Radom, Zwoleń, Puławy, Ryki, Kozienice. Jest to pogranicze mazowiecko-małopolskie, znajduje się na styku kilku krain.

Mowa z Sieradzkiego
Jak tłumaczyła dr Ewelina Kwapień, jest to najdalej wysunięty na północny zachód region należący do Małopolski, dlatego gwara sieradzka określana jest jako Pogranicze Małopolsko-Wielkopolsko-Mazowieckie.

Gwara warszawska
- Gwary wytwarzały zarówno grupy społeczne, jak i etniczne po to, by podkreślić swoją odrębność czy żeby utrudnić obcym zrozumienie pewnych informacji. Miasto podobnie jak wieś wytworzyło swój specyficzny język, charakterystyczny dla grup społecznych, zawodowych czy kulturowych, ...

Gwara żywiecka
Gwara żywiecka jest wewnętrznie zróżnicowana. Możemy mówić o gwarze północno-żywieckiej i południowo-żywieckiej. Gwara południowo-żywiecka należy do grupy pasa górskiego, natomiast północno-żywiecka do gwar Pogórza. Dwie podstawowe cechy fonetyczne łączą gwarę żywiecką z dialekte...

Gwara podhalańska
- Gwara podhalańska bardzo wyróżnia się na tle innych gwar ponieważ jej użytkownicy bardzo dbają o jej utrzymanie i rozwój, pielęgnują kwestie językowe i dbają o to, aby gwara ta trwała - mówiła w audycji dr Ewelina Kwapień.

"Daj dla mamy", czyli mówimy w gwarze podlaskiej
- Gwara podlaska jest odłamem dialektu mazowieckiego, ale jest bardzo zróżnicowana, a jej odmiany były kształtowane przez liczne wpływy, m.in. białoruski, litewski, ukraiński rosyjski, niemiecki i jidisz - mówiła w audycji dr Ewelina Kwapień.

Mazowsze bliższe i dalsze
- Dialekt mazowiecki uznawany był za najbardziej odrębny wśród pozostałych dialektów, jest też bardzo ekspansywny - mówiła w audycji dr Ewelina Kwapień.

Ślůnsko godka - rozmawiamy po śląsku
Po śląsku, czyli w dialekcie obecnym na terenie Śląska Północnego, Środkowego i Południowego. Po śląsku, to znaczy w jednym z najbardziej charakterystycznych dialektów obecnych w Polsce, jak tłumaczyła dr Ewelina Kwapień.

Gwary Lubelszczyzny Wschodniej
Gwary Lubelszczyzny Wschodniej obejmują tereny wschodniej części województwa lubelskiego. Dialektologicznie region ten mieści się w obrębie dialektu małopolskiego. W kolejnym odcinku "Słowianka" opisała je dr Ewelina Kwapień.

Gwara krakowska
Tym razem dr Ewelina Kwapień tłumaczyła, czym charakteryzują się gwary, które w przybliżeniu zajmują teren między Krakowem, Katowicami a Częstochową. Jest to południowo-zachodnia część dialektu małopolskiego.
z 2