Audiobooki

622 upadki Bunga - Stanisław Ignacy Witkiewicz

Pełen tytuł powieści St.I.Witkiewicza brzmi "622 upadki Bunga, czyli demoniczna kobieta". Książka z 1911 roku opisuje jego burzliwy romans z Ireną Solską. Wśród bohaterów bez trudu też można rozpoznać rodzinę i przyjaciół autora. Opowieść nie mogła się ukazać za jego życia z powodów osobistych, jak i nazbyt śmiałych scen erotycznych. Wydano ją dopiero w 1972 r. z przedmową Anny Micińskiej, krewnej przyjaciela autora, pisarza Tadeusza Micińskiego, który w książce występuje jako Mag Childeryk.

Antek - Bolesław Prus

Nowela Aleksandra Głowackiego, lepiej znanego pod pseudonimem Bolesław Prus, została wydana w 1880 roku. To tekst poruszający problem zacofania i głupoty ludzi żyjących na XIX-wiecznej polskiej wsi, pod zaborem rosyjskim. Zabobon zakorzeniony w umysłach mieszkańców staje się przyczyną licznych problemów, a nawet tragedii. Ekranizacji „Antka” dokonał w 1971 r., według własnego scenariusza, Wojciech Fiwek, a w drugoplanowych rolach zagrali m.in. Ryszarda Hanin, Wacław Kowalski czy Ludwik Benoit.

Bez dogmatu - Henryk Sienkiewicz

Dzięki powieści "Bez dogmatu" poznajemy Sienkiewicza jako autora współczesnej powieści psychologicznej. Pisarz postanowił, w formie pamiętnika dekadenta, pokazać dylematy młodego pokolenia żyjącego w końcówce XIX wieku. Bohaterem jest tu Leon Płoszowski, inteligentny, wykształcony pięknoduch, który mieszka z ojcem w Rzymie, a życie upływa mu na rozrywkach i podróżach po Europie. W tle mamy tu romans - niespełniony, prowadzący do nieszczęśliwego zakończenia tej historii.

Chłopi tom I: Jesień - Władysław Stanisław Reymont

"Chłopi" to trwająca dziesięć miesięcy, realistyczna epopeja życia wiejskiego autentycznej wsi Lipce. Kompozycja i przesłanie filozoficzne oparte są na rytmie natury, pracy na roli oraz świąt liturgicznych. "Jesień" to czas wykopków. Najbogatszy gospodarz w okolicy, dwukrotny wdowiec Maciej Boryna, zabiega o względy 40 lat młodszej Jagny Paczesiówny. Wypędza tym samym z domu najstarszego syna Antka. Ślub Boryny z osiemnastoletnią Jagną staje się wielkim wydarzeniem we wsi.

Chłopi tom II: Zima - Władysław Stanisław Reymont

"Zima" to nie tylko święta Bożego Narodzenia. Antek Boryna nawiązuje romans ze swoją macochą Jagną, co odkrywa jego ojciec. Konflikty w rodzinie Borynów narastają. Gwałtowny spór wsi trwa także z dworem - sprzedaż lasu powoduje bójkę. W jej wyniku Maciej Boryna zostaje ranny, a Antek zabija borowego, który ranił jego ojca. Wieśniacy trafiają do więzienia. Za powieść "Chłopi" Stanisław Reymont otrzymał Literacką Nagrodę Nobla (1924 rok).

Chłopi tom III: Wiosna - Władysław Stanisław Reymont

"Wiosna" to okres intensywnych prac polowych. W Lipcach nie ma jednak kto pracować, bo chłopi siedzą w więzieniu. Stary Boryna podupada na zdrowiu. Do chałupy wraca więc Hanka, żona Antka, by zaopiekować się teściem. Jagna, zamiast zajmować się mężem, bałamuci w tym czasie wójta. Z więzienia wychodzą prawie wszyscy chłopi - bez Antka, na którym ciąży zabójstwo. Stary Boryna jednej z nocy wychodzi w pole i umiera w ułudzie rzucania ziarna na siew.

Chłopi tom IV: Lato - Władysław Stanisław Reymont

Ostatnią część powieści, zatytułowaną "Lato" rozpoczyna uroczysty pogrzeb Macieja Boryny. Dzięki pieniądzom zostawionym przez ojca na wolność wychodzi więziony Antek. Młody gospodarz docenia zaradność swojej żony, Hanki. W Lipcach trwają żniwa. Jagna, znudzona romansem z wójtem, szuka uwagi u kleryka Jasia, syna organisty. Społeczność wsi ma dosyć jej zachowania. Chłopi wywodzą rozpustnicę ze wsi na wozie naładowanym gnojem i porzucają w lesie.

Dzieje grzechu - Stefan Żeromski

Tę książkę pierwszego prezesa polskiego PEN Clubu okrzyknięto skandalem literackim epoki, powieścią seksualną i estetyczną katastrofą w dwóch tomach. Z perspektywy czasu, nie ma jednak wątpliwości, że to studium zła w czystej postaci. Jest tu nędza, obłuda społeczna, problemy Polski, ale też dzieciobójstwo, prostytucja i morderstwa w tle. W Polsce powieść była ekranizowana dwukrotnie przed wojną i raz po wojnie, w 1975 roku, przez Waleriana Borowczyka.

Faraon - Bolesław Prus

"Faraon" to ostatnie wielkie dzieło Bolesława Prusa. Akcja rozgrywa się w starożytnym Egipcie, w XI wieku p.n.e., za czasów młodego faraona Ramzesa XIII. Przez pryzmat dalekiej historii Prus ukazuje mechanizmy sprawowania władzy i walki o polityczne wpływy. Zabieg pozwala na nadanie uniwersalnego przesłania powieści. Oparty na powieści film z 1965 roku, w reżyserii Jerzego Kawalerowicza, został nominowany do Oskara w kategorii film nieangielskojęzyczny.

Grzechy dzieciństwa - Bolesław Prus

"Grzechy dzieciństwa" były najpierw publikowane w 1883 roku, w "Kurierze Warszawskim", a w formie książkowej ukazały się dopiero w roku 1896. Utwór składa się z trzech części, które są relacją z domowych i szkolnych przeżyć nastoletniego Kazia Leśniewskiego, łobuza i urwisa wychowywanego samotnie przez ojca – zarządcę majątku dziedziczki-hrabiny gdzieś w okolicach Siedlec. Prus opisuje świat ówczesnej prowincji widzianego oczami dziecka, choć opowiedziany przez dorosłego już Kazimierza.

Hrabina Cosel - Józef Ignacy Kraszewski

To jedna z 232 powieści w dorobku najbardziej skutecznego polskiego pisarza, nie tylko w XIX wieku. Autor zabiera nas do XVIII wieku, gdy zdetronizowany August II Mocny znajduje pociesznie w ramionach pięknej Anny von Hoym, późniejszej hrabiny Cosel. Ta zostaje jego faworytą, zyskuje też władzę na drezdeńskim dworze, a w efekcie stała się wrogiem i ofiarą dworskich intrygantów. Tej fabule ulegli też filmowcy w 1968 roku miał premierę film Jerzego Antczaka, gdzie w tytułową rolę zagrała jego żona, Jadwiga Barańska.

Janko Muzykant - Henryk Sienkiewicz

Pierwszego polskiego laureata literackiego Nobla znamy jako twórcę prozy historycznej, ale rozpoczynał swą karierę pisząc nowele. "Janko Muzykant" to opowieść o wsi pod zaborem rosyjskim, gdzie talent 10-letniego Janko jest nieprzydatny. Sienkiewicz ubolewa nad konsekwencjami braku oświaty na wsiach i warunkami życia pod zaborami. Opowiadanie po raz pierwszy ukazało się w "Kurierze Warszawskim" w 1879 roku. Niemy film R. Ordyńskiego "Janko Muzykant" z 1930, luźno nawiązuje do noweli.

Kamizelka - Bolesław Prus

"Kamizelka" powstała i została wydana w roku 1882. Tekst uznawany za arcydzieło nowelistyki został przełożony na wiele języków: angielski, francuski, niemiecki, włoski, hebrajski, słowacki, czeski i rosyjski. To opowieść o mieszkańcach pewnej kamienicy - urzędniku i nauczycielce, o ich miłości w obliczu choroby i białych kłamstwach. Ekranizacji "Kamizelki" dokonał według własnego scenariusza Stanisław Jędryka w roku 1971, obsadzając w głównej roli czterdziestominutowego filmu Jerzego Zelnika.

Kariera Nikodema Dyzmy - Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Pochodzący z Kresów bezrobotny nieudacznik, tytułowy Nikodem Dyzma, dzięki zbiegowi okoliczności, wrodzonemu tupetowi i zdolności do manipulacji, zostaje wpływową gwiazdą stołecznych salonów. Ba! Ociera się wręcz o urząd premiera! Na kartach powieści Tadeusz Dołęga-Mostowicz w sposób prześmiewczy pokazał jak łatwo, dzięki oszustwom i cwaniactwu, wspiąć się na wyżyny władzy i drabiny społecznej.

Karol Szalony - Aleksander Dumas (ojciec)

"Karol Szalony" to powieść z gatunku płaszcza i szpady. Pełna jest namiętnych uczuć, romansów, intryg politycznych i skandali. Akcja toczy się w trudnych dla Francji czasach przełomu XIV i XV wieku, za panowania Karola VI Szalonego. Monarcha z powodu stanów apatii i prawdopodobnie rozwijającej się schizofrenii, nie potrafił przeciwstawić się wrogom na zewnątrz i wewnątrz kraju.

Katarynka - Bolesław Prus

Panu Tomaszowi, emerytowanemu adwokatowi i kolekcjonerowi dzieł sztuki, wyjątkowo przeszkadzają dźwięki katarynki. Instrument rozbrzmiewa na podwórku warszawskiej kamienicy, w której mieszka bohater. Mężczyzna zmienia swoje podejście, gdy widzi jaką radość muzyka przynosi niewidomej dziewczynce, nowej lokatorce budynku. Nowela oparta została o charakterystyczny motyw pozytywistycznego ideału - działania na rzecz społeczeństwa i dbałości o jego członków z potrzeby serca.

Klub Pickwicka - Charles Dickens

To powieściowy debiut angielskiego mistrza powieści społeczno-obyczajowej z XIX wieku. Powstał jako tekst inspirowany ilustracjami Roberta Seymoura. Początkowo ukazywał się w odcinkach (1836-1837). Czterech dobrodusznych dżentelmenów rusza w podróż po różnych zakątkach Anglii relacjonując, jak wygląda kraj inny, niż ten znany mieszkańcom Londynu. To i sensacyjna komedia omyłek, i romans łotrzykowski, ale też powieść drogi. Z angielskiego przełożył Włodzimierz Górski, jeszcze w XIX wieku.

Kollokacja - Józef Korzeniowski

Ta powieść to opis upadku starych rodów i powstawania nowych fortun w okresie narodzin polskiego kapitalizmu niszczącego stare wartości, opierającego się na wyzysku i niesprawiedliwości. Książka przynosi obraz społecznego i ekonomicznego zróżnicowania szlachty oraz portret ziemiańskiego "spekulanta", żerującego na słabości i głupocie swych ofiar. Powieść osnuta jest wokół wątku miłosnego rozgrywającego się pomiędzy potomkami skłóconych rodzin, dla których ważniejsze niż uczucia są finansowe zyski.

Księżna de Cleves - Marie de la Fayette

Nastoletnia panna de Chartes przybywa na dwór królewski, gdzie budzi zainteresowanie hrabiego i księcia. Choć nie odwzajemnia ich uczuć, decyduje się poślubić księcia. Swojej matce przyrzeka, że będzie wierna mężowi, lecz zakochuje się w kim innym... "Księżna de Clèves" uznawana jest za pierwowzór powieści psychologicznej poświęconej romansowi kobiety zamężnej. Po raz pierwszy została wydana anonimowo w roku 1678. Była ekranizowana czterokrotnie, w tym przez Andrzeja Żuławskiego.

Lalka - Bolesław Prus

"Lalka" to historia Stanisława Wokulskiego - najpierw ubogiego subiekta, a potem bogatego kupca i filantropa. Na kartach powieści śledzić można zapis jego nieszczęśliwej miłości do arystokratki, Izabeli Łęckiej. "Lalka" publikowana była początkowo w nieregularnych odcinkach dla "Kuriera Codziennego", (1887-1889). W całości została wydana w 1890 roku. Początkowo źle przyjęta przez krytyków i recenzentów, została doceniona latach trzydziestych XX wieku.

Lamiel cz.I - Stendhal

Stendhal nigdy jej nie ukończył powieści. Została zredagowana z fragmentów oraz szkiców i opublikowana kilkadziesiąt lat po śmierci autora. Fabuła rozgrywa się na francuskiej prowincji, następnie w Rouen i Paryżu, w epoce restauracji rządów Burbonów, po upadku Napoleona. Lamiel z racji pochodzenia jest pogardzana. Karierę robi dzięki urodzie i bezwzględności. Jak pisał Boy-Żeleński: "to harde dziecko ludu o niepodległych instynktach, wcielenie kaprysu i woli, ciekawości i znudzenia".

Lamiel cz.II - Stendhal

Stendhal nigdy jej nie ukończył powieści. Została zredagowana z fragmentów oraz szkiców i opublikowana kilkadziesiąt lat po śmierci autora. Fabuła rozgrywa się na francuskiej prowincji, następnie w Rouen i Paryżu, w epoce restauracji rządów Burbonów, po upadku Napoleona. Lamiel z racji pochodzenia jest pogardzana. Karierę robi dzięki urodzie i bezwzględności. Jak pisał Boy-Żeleński: "to harde dziecko ludu o niepodległych instynktach, wcielenie kaprysu i woli, ciekawości i znudzenia".

Listy cz.I - Henryk Sienkiewicz

Henryk Sienkiewicz przez niemal całe swoje życie pisał listy: do znajomych, przyjaciół, dziennikarzy, naukowców, polityków i innych pisarzy. Spuścizna epistolarna Sienkiewicza w ogromnej części zachowała się dla potomności. Dziś jest dokumentem epoki i lustrem "pejzażu wewnętrznego" autora. Teksty pisane były bowiem z prawdziwym artyzmem i narracyjnym rozmachem. Dokumentowały życie społeczne, rodzinne oraz podróże (w tym do Afryki i tę najsłynniejszą - do Ameryki).

Listy cz.II - Henryk Sienkiewicz

Henryk Sienkiewicz przez niemal całe swoje życie pisał listy: do znajomych, przyjaciół, dziennikarzy, naukowców, polityków i innych pisarzy. Spuścizna epistolarna Sienkiewicza w ogromnej części zachowała się dla potomności. Dziś jest dokumentem epoki i lustrem "pejzażu wewnętrznego" autora. Teksty pisane były bowiem z prawdziwym artyzmem i narracyjnym rozmachem. Dokumentowały życie społeczne, rodzinne oraz podróże (w tym do Afryki i tę najsłynniejszą - do Ameryki).

Listy z Afryki cz.I - Henryk Sienkiewicz

Henryk Sienkiewicz pisał listy - do znajomych, przyjaciół, dziennikarzy, naukowców, polityków i innych pisarzy. Stanowią one autonomiczne dzieła literackie, dokumentujące życie społeczne i rodzinne. Część dokumentuje podróż do Afryki w 1890 roku. Listy z Afryki nie są szeroko znane. Sienkiewicz snuje w nich anachroniczne ze współczesnego punktu widzenia i ahistoryczne w świetle nauki refleksje o niewolnictwie, kolonializmie, roli misjonarzy i różnicach między rasami ludzi.

Listy z Afryki cz.II - Henryk Sienkiewicz

Henryk Sienkiewicz pisał listy - do znajomych, przyjaciół, dziennikarzy, naukowców, polityków i innych pisarzy. Stanowią one autonomiczne dzieła literackie, dokumentujące życie społeczne i rodzinne. Część dokumentuje podróż do Afryki w 1890 roku. Listy z Afryki nie są szeroko znane. Sienkiewicz snuje w nich anachroniczne ze współczesnego punktu widzenia i ahistoryczne w świetle nauki refleksje o niewolnictwie, kolonializmie, roli misjonarzy i różnicach między rasami ludzi.

Listy z podróży - Antoni Edward Odyniec

Odyniec wspólnie z Adamem Mickiewiczem odbył podróż po Europie. "Listy z podróży" zostały spisane przez sędziwego autora trzydzieści lat później. Ich adresatami byli Julian Korsak oraz Ignacy Chodźko. Odyniec utrzymywał, że korespondencja wróciła po latach do jego rąk, co zobligowało do wydania listów. Była to jednak twórcza mistyfikacja, bo prawdziwe listy posłużyły jedynie za kanwę opowieści, a te literackie powstały w oparciu o własne notatki autora i zapiski innych osób.

Listy Zygmunta Krasińskiego - Zygmunt Krasiński

Dla tego, jednego z trzech romantycznych wieszczów, epistolografia była poletkiem, na którym wypracowywał swoje poglądy oraz urabiał adresatów swoich zapisków politycznie i estetycznie. Jest to też specyficzna forma autokreacji pisarza i poety. Znajdziemy tu frazę wierszowaną i słowo poetyckie, noszące cechy świadomego zacierania granic gatunkowych. To też świadectwo życia człowieka epoki romantyzmu. Prezentujemy cztery listy do Delfiny Potockiej z 1839 oraz sześć listów adresowanych do Adama Sołtana, z lat 1835-1839.

Matka Królów cz.I - Józef Ignacy Kraszewski

Akcja powieści osnuta jest na tle losów Zofii "Sonki" Holszańskiej, czwartej żony Jagiełły, kuzynki małżonki wielkiego księcia litewskiego Witolda. Miała być w jego zamierzeniach narzędziem wpływu na starzejącego się króla Polski. Sonka jednak szybko związała się z polskim królem i nową ojczyzną. Zgromadziła sobie grono wpływowych zwolenników i dała Jagielle męskich potomków, stając się matką dwóch przyszłych królów - Władysława III Warneńczyka i Kazimierza IV Jagiellończyka.

Matka Królów" cz.II - Józef Ignacy Kraszewski

Akcja powieści osnuta jest na tle losów Zofii "Sonki" Holszańskiej, czwartej żony Jagiełły, kuzynki małżonki wielkiego księcia litewskiego Witolda. Miała być w jego zamierzeniach narzędziem wpływu na starzejącego się króla Polski. Sonka jednak szybko związała się z polskim królem i nową ojczyzną. Zgromadziła sobie grono wpływowych zwolenników i dała Jagielle męskich potomków, stając się matką dwóch przyszłych królów - Władysława III Warneńczyka i Kazimierza IV Jagiellończyka.

Meir Ezofowicz - Eliza Orzeszkowa

To tekst powstały w początkach realistycznego okresu twórczości Elizy Orzeszkowej. Meir - młody żydowski idealista sprzeciwia się zacofaniu otoczenia, religijnemu fanatyzmowi i prześladowaniu karaimów. Tym naraża się tradycyjnej społeczności żydowskiej fikcyjnego miasteczka. Ponosi tego konsekwencje – jego ukochana zostaje zamordowana, on sam - wygnany. Jego poglądy znajdują jednak wielu zwolenników wśród młodych mieszkańców Szybowa. Jedyna filmowa, niema, adaptacja tekstu powstała w 1911 roku.

Nędznicy cz.I - Victor Hugo

Czołowy przedstawiciel francuskiego romantyzmu, Victor Hugo, zbierał materiały blisko 12 lat, by w latach 1860-1862 napisać "Nędzników". To pełna wartkiej akcji i przygód, historia byłego galernika Jana Valjeana, komisarza Javera, Fantyny, Kozety i bojowników z paryskiej barykady jest wnikliwym spojrzeniem na mechanizmy społeczne i analizą natury ludzkiej. To jedna z najczęściej komentowanych książek w historii literatury. Od 1909 r. "Nędznicy" byli ekranizowani ponad 30 razy.

Nędznicy cz.II - Victor Hugo

Czołowy przedstawiciel francuskiego romantyzmu, Victor Hugo, zbierał materiały blisko 12 lat, by w latach 1860-1862 napisać "Nędzników". To pełna wartkiej akcji i przygód, historia byłego galernika Jana Valjeana, komisarza Javera, Fantyny, Kozety i bojowników z paryskiej barykady jest wnikliwym spojrzeniem na mechanizmy społeczne i analizą natury ludzkiej. To jedna z najczęściej komentowanych książek w historii literatury. Od 1909 r. "Nędznicy" byli ekranizowani ponad 30 razy.

Nietota - Tadeusz Miciński

Miciński był czołowym pisarzem polskiego ekspresjonizmu i prekursorem surrealizmu, ważnym literatem okresu Młodej Polski - sam pozował na maga. Wydana w 1910 r. "Nietota" to symboliczna powieść mistyczna. Arjamana - alter ego autora - poznajemy w podróży. Wędrowiec spotyka postaci historyczne, współczesne, jak i zupełnie mistyczne. Przesłaniem powieści będącego zwolennikiem starożytnej kultury słowiańskiej autora, jest wezwanie do przebudzenia i wewnętrznego odrodzenia kraju.

Opowiadania - Stefan Grabiński

To horror i fantastyka w wydaniu retro. Dla autora fantastyka był próbą ujęcia w formę opowieści zagadnień najwyższych. Opowiadania pochodzą z wczesnych tomów nowel "Szary pokój", "W willi nad morzem" i "Dziwna stacja". Twórczość Stefana Grabińskiego, uchodzącego za mistrza literatury horroru dwudziestolecia międzywojennego, przyrównywane są dziś do pisarstwa Edgara Allana Poe i H. P. Lovercrafta, stawiane na jednej półce z dziełami Brunona Schulza i Witolda Gombrowicza.

Ozimina - Wacław Berent

"Ozimina" została utrzymana w konwencji teatralizacji świata przedstawionego. Rozgrywa się w dialogach prowadzonych między bohaterami - uczestnikami wieczoru karnawałowego: weteranem walk narodowowyzwoleńczych, przedstawicielami arystokracji, inteligencji i plutokracji, damami z bawidamkami, młodzieżą, księdzem, rosyjskim pułkownik, profesorem, szlachcicem z Litwy i parą śpiewaków. Powieść jest pełna aluzji do innych tekstów literackich, przede wszystkim do "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego.

Pamiętniki Sadyka Paszy - Michał Czajkowski

Pamiętniki obejmują dziecięce i młodzieżowe lata życia autora, aż po walki Powstania Listopadowego, po którym wyemigrował do Paryża. We Francji Czajkowski związał się ze środowiskiem Hotelu Lambert. Później został wysłany do Turcji, jako szef Agencji Głównej Misji Wschodniej Hotelu Lambert. W 1850 r. Czajkowski przeszedł na islam i został Sadykiem Paszą w służbie tureckiej. "Pamiętniki" najpierw ukazywały się w rosyjskim oryginale, już po samobójczej śmierci autora w styczniu 1886 roku.

Pan Wołodyjowski - Henryk Sienkiewicz

Henryk Sienkiewicz stworzył "Pana Wołodyjowskiego" w latach 1887-1888. Początkowo odcinki z przygodami "Małego Rycerza" publikowane były w warszawskim dzienniku "Słowo". "Pan Wołodyjowski" to historyczny romans awanturniczo-obyczajowy. Akcja powieści obejmuje lata od 1669 (elekcja króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego) do 1673 (Sobieski pokonuje Turków pod Chocimiem).

Paweł i Wirginia cz.I - Jacques-Henri Bernardin de Saint-Pierre

"Paweł i Wirginia" to historia miłosna. Głównymi bohaterami jest dwoje młodych ludzi, urodzonych i wychowanych w sielskiej scenerii skolonizowanej przez Francję wyspy Mauritus na Oceanie Indyjskim. Rozwijające się między nimi czyste, niewinne uczucie zostaje zdławione, gdy panna zostaje nakłoniona do wyjazdu do Francji, gdzie ma odebrać porządne, szlacheckie wykształcenie, a następnie objąć rodzinną fortunę. Wyjeżdża, a ból rozłąki z ukochanym stanie się nie do zniesienia...

Paweł i Wirginia cz.II - Jacques-Henri Bernardin de Saint-Pierre

"Paweł i Wirginia" to historia miłosna. Głównymi bohaterami jest dwoje młodych ludzi, urodzonych i wychowanych w sielskiej scenerii skolonizowanej przez Francję wyspy Mauritus na Oceanie Indyjskim. Rozwijające się między nimi czyste, niewinne uczucie zostaje zdławione, gdy panna zostaje nakłoniona do wyjazdu do Francji, gdzie ma odebrać porządne, szlacheckie wykształcenie, a następnie objąć rodzinną fortunę. Wyjeżdża, a ból rozłąki z ukochanym stanie się nie do zniesienia...

Peer Gynt - Henryk Ibsen

"Peer Gynt" to poemat dramatyczny napisany wierszem przez norweskiego dramatopisarza Henrika Ibsena. Tytułowy bohater, na różnych etapach życia, boryka się z pytaniami o sens życia, istnienie świata, Boga, uniwersum. Zmaga się również w temacie relacji - często trudnych i wymagających - z matką, kobietami, przyjaciółmi, wrogami, a przede wszystkim - z samym sobą. Opowieść, przeplatająca elementy baśni, romantyzmu i humorystycznego folkloru, stawia przed odbiorcami głębokie, filozoficzne i często metaforyczne pytania, dotyczące życiowych postaw wobec życia, świata, czy miłości.

Pies Baskerville'ów - Arthur Conan Doyle

Genialny detektyw Sherlock Holmes pojawia się na kartach 56 opowiadań i 4 powieści szkockiego pisarza. "Pies Baskerville’ów" jest jedną z nich. Akcja zaczyna się niewinnie, a sam Sherlock nie chce zajmować się zleconą sprawą. Jednak jego przyjaciel dr. Watson nie jest w stanie poradzić sobie z tajemnicą bagien Grimpen Mire, na których giną kolejni spadkobiercy majątku Baskerville’ów. Powieść była wielokrotnie filmowana. Pierwszy niemy film na jej podstawie powstawał w Niemczech (1914).

Płomienie cz.I - Stanisław Brzozowski

"Płomienie" uważane są za pierwszą polską powieść intelektualną. Jej bohaterem jest młody rewolucjonista Michał Kaniowski. Akcja rozgrywa się na początku lat 80. XIX wieku. W swojej odpowiedzi na "Biesy" Dostojewskiego, S. Brzozowski ukazuje ideową panoramę epoki. Oddaje głos krytykom kapitalizmu, tradycjonalizmu, ziemiaństwa i klerykalizmu. Zadaje przy tym pytania o relacje między jednostką a społeczeństwem oraz o sposoby naprawienia świata.

Potop - Henryk Sienkiewicz

Potop - Henryk Sienkiewicz. Czyta Krzysztof Banaszyk

Pożegnanie jesieni - Stanisław Ignacy Witkiewicz

Witkacy w "Pożegnaniu jesieni", jak sam zadeklarował, przedstawia przeżycia bandy zdegenerowanych byłych ludzi na tle mechanizującego się życia. To psychologizująca powieść filozoficzna, pełna analizy stanów psychicznych i dyskursów na temat życia. Obserwujemy dojrzewanie i upadek młodego dekadenta Atanazego Bazakbala – poznajemy jego działania ale też narkotyczne, erotyczne i psychiczne eksperymenty. Powieść została napisana w 1925 roku, wydana dwa lata później.

Proces cz.I - Franz Kafka

To powieść wydana w 1925 roku, rok po śmierci jej autora - pisarza pochodzenia żydowskiego, piszącego po niemiecku, który całe życie związany był z czeską Pragą. Jest w niej absurd, surrealizm i atmosfera grozy. Mieszają się tu aspekty społeczny, psychologiczny, religijny i filozoficzny. "Proces" jest inspiracją dla wielu współczesnych twórców. Pierwszy film powstał w 1962 roku, a nawiązań możemy szukać też w muzyce polskich zespołów punkowych i rockowych (np. zespoły Armia i Republika).

Proces cz.II - Franz Kafka

To powieść wydana w 1925 roku, rok po śmierci jej autora - pisarza pochodzenia żydowskiego, piszącego po niemiecku, który całe życie związany był z czeską Pragą. Jest w niej absurd, surrealizm i atmosfera grozy. Mieszają się tu aspekty społeczny, psychologiczny, religijny i filozoficzny. "Proces" jest inspiracją dla wielu współczesnych twórców. Pierwszy film powstał w 1962 roku, a nawiązań możemy szukać też w muzyce polskich zespołów punkowych i rockowych (np. zespoły Armia i Republika).

Próchno - Wacław Berent

Obsesja śmierci, mizoginia, kult sztuki i zwątpieniem w jej wartość oraz filozofii nietzscheańskiej i buddyzmu... - Przysłuchujemy się im, włócząc się po kawiarniach, kabaretach i prywatnych domach nienazwanego niemieckiego miasta. To tam poznajemy głosy bohaterów polsko-niemieckich reprezentantów sztuki: literatury, teatru, malarstwa i muzyki. Czeredzie przewodzą dziennikarz i sponsor. Powieść jest zamknięciem i podsumowaniem pierwszego dziesięciolecia Młodej Polski.

Przedwiośnie - Stefan Żeromski

"Przedwiośnie", które ukazało się drukiem w roku 1924, na rok przed śmiercią pisarza. To historia losów Cezarego Baryki w Polsce po 1918 roku. Żeromski nakreślił tu dwie możliwe koncepcje zmian w odrodzonym kraju - rozwój oparty na pracy i reformach lub rewolucję komunistyczną w stylu bolszewickim. Henryk Szaro sfilmował powieść w 1928 r. Współczesnej adaptacji dokonał w 2001 r. Filip Bajon, w roli Cezarego Baryki obsadzając Mateusza Damięckiego. W 2002 roku reżyser zmontował też serial.

Przez kraj ludzi, zwierząt i bogów - Ferdynand Ossendowski

Autor urodził się w drugiej połowie XIX wieku na terenie dzisiejszej Białorusi, w szlacheckiej, lekarskiej rodzinie. Jego antykomunistyczne poglądy zmusiły go do ucieczki przed bolszewikami. Książka jest opowieścią o tej ucieczce przez Syberię, Mongolię, Tybet i Chiny. Pełno tu obserwacji etnograficznych, a buddyjskie legendy przedstawiane są jako co najmniej prawdopodobne. Autor opisuje też, jak został doradcą politycznym barona Ungern von Sternberga, który pragnął zapewnić Mongolii niepodległość.

Przygody Stasia - Bolesław Prus

"Przygoda Stasia" to krótki utwór publikowanym pierwotnie na łamach czasopisma "Kłosy" w 1879 roku. Nowela po raz pierwszy w wydaniu książkowym ukazała się w roku dwadzieścia lat później nakładem wydawnictwa "Kurjera Polskiego".Prus opisuje w niej polską wieś końca XIX wieku. Przedstawiona historia to nie tylko obrazek z życia wiejskiej rodziny, ale pretekst do nakreślenia i związania losów dwóch rodzin na tle obyczajowości chłopskiej w tamtym czasie.

Quo Vadis - Henryk Sienkiewicz

Tę rzymską opowieść z ostatnich lat panowania cesarza Nerona, Sienkiewicz początkowo publikował w odcinkach. Koleje miłości rzymskiego patrycjusza Winicjusza oraz Ligii, chrześcijanki i rzymskiej zakładniczki, córki króla Ligów, są pretekstem do ukazania upadku rzymskiego imperium i narodzin chrześcijaństwa. Siłą opowieści jest splatanie historii z fikcją oraz barwne opisy życia Rzymian. "Quo vadis" zyskała zasięg międzynarodowy. Została przetłumaczona na ponad 50 języków.

Rękopis znaleziony w Saragossie - Jan Potocki

Przypadki Alfonsa van Wordena, kapitana gwardii króla Hiszpanii, są niczym w porównaniu z liczbą "oryginalnych" wersji dzieła. "Rękopis znaleziony w Saragossie" to klasyczny przykład powieści szkatułkowej. Jan Potocki wydał w latach 1804-1815, co najmniej trzy wersje tekstu, wszystkie w języku francuskim. Edmund Chojecki, autor pierwszego polskiego tłumaczenia, chcąc połączyć je ze sobą, stworzył tekst dłuższy niż którykolwiek z oryginałów. Adaptację filmową wyreżyserował Wojciech Jerzy Has, w roli głównej obsadzając znakomitego Zbigniewa Cybulskiego.

Rozdziobią nas kruki i wrony - Stefan Żeromski

To trzyczęściowe, krótkie opowiadanie, którego tytuł nawiązuje do tekstu "Pieśni o żołnierzu tułaczu". Pełne jest aluzji do klęski powstania styczniowego. Symptomatyczny jest opis w części trzeciej okradania zwłok przez chłopa uradowanego, że wzbogacił się na krzywdzie powstańca, zabitego wcześniej przez Moskali. Autor podejmuje problematykę społeczno-klasową, ale też pokazuje polityczno-społeczne okoliczności towarzyszące powstaniu.

Sezonowa miłość - Gabriela Zapolska

Tekst dobrze ilustruje zamiłowanie autorki do wyśmiewania małostkowości, obłudy i intryganctwa polskiego mieszczaństwa i elit z przełomu XIX i XX wieku. Historia rozgrywa się w Zakopanem, które było wtedy miejscem spotkań polskich elit ze wszystkich trzech zaborów. Letnicy wikłają się w dziwaczne układy towarzyskie, dopuszczają zdrad i zachowują w sposób nielicujący z ich statusem. Książka ukazała się drukiem w 1905 r., ale wcześniej była publikowana w odcinkach na łamach "Kuriera Warszawskiego".

Smuga cienia - Joseph Conrad

Punktem wyjścia do "Smugi cienia" jest historia z czasów morskich Conrada, który dowodził żaglowcem "Otago", przejętym po nagłej śmierci kapitana na morzu. W wersji literackiej jest to rozprawka psychologiczno-moralna: Epidemia febry na pokładzie zmusza do przekroczenia symbolicznej smugi cienia, poza którą nie ma łatwych odpowiedzi. Młody kapitan zadaje sobie pytania o odpowiedzialność w obliczu zagrożenia, o granicę pomiędzy dobrem i złem, o cenę honoru i znaczenie ludzkiej solidarności.

Spekulant - Józef Korzeniowski

Łowca posagów August Molicki usiłuje zdobyć rękę Klary Wolczyńskiej. O jej względy zabiega także zakochany Henryk Zabrzeziński. W opowieści kłamstwo przeplata się z półprawdą, próżność z bezdusznością, a zauroczenie ze zdrowym rozsądkiem. To obraz dwóch postaw: materialistycznej (prowadzi do porażki) oraz idealistycznej (przekonanie o harmonii etycznej). "Spekulant" to jedna z najważniejszych powieści polskiego romantyzmu, wyraźnie zapowiada tendencje pozytywistyczne.

Stracone złudzenia - Honore de Balzac

"Stracone złudzenia" to jedna z najważniejszych pozycji monumentalnego cyklu „"Komedii ludzkiej", który Honore de Balzac stworzył, by opisać "człowieka jako gatunek". Dzieło stanowi dla krytyków punkt centralny i element najlepiej oddający klimat i cechy charakterystyczne cyklu. Osią trzyczęściowej powieści są losy Lucjana Chardona de Rubempré, młodego poety z prowincji, który próbuje swojego szczęścia w Paryżu jako dziennikarz i jego przyjaciela Dawida Sécharda.

Syzyfowe prace - Stefan Żeromski

Opowieść w dużej mierze oparta na własnych, młodzieńczych doświadczeniach autora. Traktuje o zakończonych niepowodzeniem próbach rusyfikacji dzieci w szkołach. W wielu postaciach i miejscach opisanych na kartach książki, można odnaleźć osoby i miejsca z otoczenia pisarza. W zaborze rosyjskim powieść, ocenzurowana i przygotowana do druku przez samego Żeromskiego, ukazała się pod tytułem "Andrzej Radek, czyli Syzyfowe prace".

Szaleństwa Panny Ewy cz.I - Kornel Makuszyński

"Szaleństwa panny Ewy" - także dzięki wspaniałemu serialowi telewizyjnemu z 1985 r. - to jedna z najsłynniejszych powieści Makuszyńskiego. Powstawała w czasie II wojny światowej, jako remedium na mrok i okrucieństwa niemieckiej okupacji. Ukazała się dopiero w 1957 r. Tytułowa bohaterka to 16-letnia Ewa Tyszowska, córka znanego profesora mikrobiologii, która na swojej drodze spotyka mnóstwo beznadziejnych spraw, do ich rozwiązania przyczynia się dzięki swojemu urokowi i sprytowi.

Szaleństwa Panny Ewy cz.II - Kornel Makuszyński

"Szaleństwa panny Ewy" - także dzięki wspaniałemu serialowi telewizyjnemu z 1985 r. - to jedna z najsłynniejszych powieści Makuszyńskiego. Powstawała w czasie II wojny światowej, jako remedium na mrok i okrucieństwa niemieckiej okupacji. Ukazała się dopiero w 1957 r. Tytułowa bohaterka to 16-letnia Ewa Tyszowska, córka znanego profesora mikrobiologii, która na swojej drodze spotyka mnóstwo beznadziejnych spraw, do ich rozwiązania przyczynia się dzięki swojemu urokowi i sprytowi.

Szmat życia - Gabriela Zapolska

Tekst doskonale ilustruje zamiłowanie autorki do wyśmiewania małostkowości, obłudy i intryganctwa polskiej prowincji, mieszczaństwa i elit końca XIX wieku. Bohaterkę "Szmatu życia", Marię wychowuje ekscentryczna ciotka. Kobiety mieszkają w domu na Wołyniu, gdzie dziewczyna zakochuje się w swoim dalekim kuzynie, który choć nie darzy Marii uczuciem, z nakazu ciotki, zostaje jej mężem. Młode małżeństwo wyjeżdża do Warszawy, ale tu na drodze do ich spokojnego życia staje inna kobieta.

Trzy po trzy - Aleksander Fredro

Ten pamiętnik powstawał w latach 1844-1846, w okresie "twórczego milczenia" Fredry, rozczarowanego krytyką, jaka spotkała jego komediopisarską działalność. Autor opisuje czasy swojej wojskowej młodości i okres dzieciństwa. Tekst jest zgodny z faktami historycznymi. Wyraża też chłodny, pozbawiony romantycznych konotacji stosunek autora do mitu cesarza Napoleona, jako bohatera romantycznego. Zapiski miały pozostać rodzinną pamiątką Fredrów i dopiero tuż przed śmiercią pisarz zgodził się na ich wydanie.

Wehikuł czasu cz.I – Herbert George Wells

Wydany po raz pierwszy w roku 1895 "Wehikuł czasu", będący jednocześnie debiutem literackim autora, jest historią nieznanego z imienia Podróżnika w Czasie. Dziewiętnastowieczny naukowiec konstruuje maszynę, która przenosi go do roku 802 701, gdzie kultura ludzka zamiera. Pierwszy film na podstawie "Wehikułu czasu" wyreżyserował w roku 1960, w USA George Pal. Ponad 40 lat później, w roku 2002 drugą adaptację filmową powieści wyreżyserował, też w USA, prawnuk autora - Simon Wells.

Wehikuł czasu cz.II – Herbert George Wells

Wydany po raz pierwszy w roku 1895 "Wehikuł czasu", będący jednocześnie debiutem literackim autora, jest historią nieznanego z imienia Podróżnika w Czasie. Dziewiętnastowieczny naukowiec konstruuje maszynę, która przenosi go do roku 802 701, gdzie kultura ludzka zamiera. Pierwszy film na podstawie "Wehikułu czasu" wyreżyserował w roku 1960, w USA George Pal. Ponad 40 lat później, w roku 2002 drugą adaptację filmową powieści wyreżyserował, też w USA, prawnuk autora - Simon Wells.

Wspólny pokój - Zbigniew Uniłowski

Debiutancka powieść "pisarza-chuligana z Powiśla". "Wspólny pokój" jest miejscem, w którym mieszkają słabo uposażeni przedstawiciele warszawskiej bohemy literackiej. Pod fikcyjnymi nazwiskami autor portretuje, siebie i innych, głównie z kręgu awangardowej grupy "Kwadryga". Rozlicza się z niechętnymi mu skamandrytami. Książka wywołała skandal. Pierwszy nakład "Wspólnego pokoju", z roku 1932, skonfiskowała cenzura, ze względu na "treści nie nadające się do rozpowszechniania publicznego".

Ziemia obiecana - Władysław Stanisław Reymont

Reymont opublikował wnikliwe studium drapieżnego i bezkompromisowego kapitalizmu. System przekształcił Łódź z kilkusetosobowej rolniczej osady w wielusettysięczny ośrodek przemysłowy. "Ziemia obiecana" to druga najważniejsza (po nagrodzonych Noblem "Chłopach") pozycja w dorobku pisarza. Filmowa adaptacja Andrzeja Wajdy (1974r.) (z Danielem Olbrychskim, Wojciechem Pszoniakiem i Andrzejem Sewerynem) uznawana jest za polski film wszech czasów. Obraz był kandydatem do Oskara w 1976 roku.